maandag 8 juni 2009

Kandidaat Kwisthout over de identificatieplicht


Naar aanleiding van dit stukje over de stembusperikelen van Kortsluiting-Groningen afgelopen donderdag, stelde René de vraag: “wat zou Johan Kwisthout hier zelf van vinden?” Ik beloofde hem om het aan Johan te vragen. Hier zijn reactie:

Beste Karel,

je vraagt me te reageren op de berichten op je blog over het stemmen en de identificatieplicht. Allereerst dank voor je voornemen op om mij te stemmen. In tegenstelling tot Joe Higgins zal ik geen zetel halen in het Europees Parlement, maar een significant aantal voorkeursstemmen voor een revolutionair socialist is altijd een mooi signaal.

Nu inhoudelijk. Het systeem met stempassen heeft, ten opzichte van het oude systeem met oproepingskaarten, een voordeel en diverse nadelen. Het voordeel is dat een kiezer kan stemmen in een stembureau naar keuze in zijn of haar gemeente en daarmee dus gefaciliteerd wordt. Nadeel is, dat de kiezer niet zonder (verloren gegane) stempas kan gaan stemmen, én dat het systeem niet waterdicht is en het ronselen van stemmen mogelijk maakt. Om dit onmogelijk te maken is de legitimatieplicht ingevoerd. Omdat er geen registratie van kiezers is op de stemdistricten, zou je niet alleen met je eigen pas kunnen stemmen, maar ook met die van anderen die qua geslacht en leeftijd in ieder geval enigszins in de buurt komen. Natuurlijk niet allemaal in hetzelfde stembureau (alhoewel mensen daar ook afgewisseld worden), maar je had zonder problemen 20 stempassen kunnen verzamelen - of ontvreemden - en 20 stemmen uit kunnen brengen in Groningen. Iedere keer 1 voor jezelf en 2 machtigingen. Dat probleem was er natuurlijk ook met de oude oproepingskaarten, alleen was het daar wat minder nadrukkelijk aanwezig omdat je verplicht was in het op de kaart genoemde district te stemmen.

Om dit probleem te dichten is de legitimatieplicht ingevoerd. Vroeger was het een recht van de voorzitter van het stembureau om kiezers om hun legitimatie te vragen en hen bij weigering hun stemrecht te onthouden. Nu is het de plicht van de voorzitter om dit te doen. In ieder geval is hier enige willekeur weggenomen.

Dan speelt de vraag wat erger is: een mogelijkheid tot fraude openlaten, of een legitimatieplicht hanteren. Ik constateer ten eerste dat die fraudemogelijkheid al eerder aanwezig was, en dit geen reden vormde om legitimatie te eisen; ten tweede dat ook met legitimatieplicht fraude/ronselen nog steeds op allerlei manieren mogelijk is (bijvoorbeeld met volmachten); ten derde dat de bekende gevallen van fraude bij de verkiezingen van 2006 betrekking hadden op fraude van een stembureaulid wat er op enigerlij wijze in slaagde om iedereen op hemzelf te laten stemmen. Ten laatste zij opgemerkt dat het handmatig tellen waarschijnlijk meer fouten heeft geïntroduceerd als door fraude het geval is geweest. Kortom, hier is een verplichting ingevoerd die iedere redelijke grondslag mist.

Het enige positieve wat ik hieruit kan halen is dat niet alleen 'krakers, autonomen en ander langharig werkschuw tuig' de l*l zijn, maar dat ook de snelle commerciële jongen strak in het pak zich moeten legitimeren. Stembureauleden zijn doorgaans zelfs nog plichtsgetrouw genoeg om hun eigen partner om legitimatie te vragen.

In het onderhavige geval had ikzelf waarschijnlijk meer waarde gehecht aan mijn stemrecht dan aan de wens mij niet te legitimeren, maar ik vind het toch interessant dat je de zaak hoog op speelt. Daarnaast is het een interessante casus om te bekijken of de in de wet opgenomen legitimatieplicht niet strijdig is met Europese wetgeving met betrekking tot stemrecht. Ik ben benieuwd!

mkg
Johan

Geen opmerkingen: