Creatief met schroef, schroevendraaier en tang

Hoe een fles wijn te openen in een pand waar geen kurkentrekker voorhanden is? Men neme een tang, een schroevendraaier en een schroef. Men draait de schroef in de kurk en trekt die vervolgens met de tang weer uit de fles. De kurk komt dan vanzelf mee. Zo simpel kan het leven zijn. Tenminste als je Gijs van Bon heet, want hem lukt dat. De rest van onze groep blijft in gebreken, scheurt de kurk aan flarden en of breekt simpelweg de gehele fles. Met als gevolg dat er de keuze is uit genieten van die typische kurksnipperwijn of noodgedwongen en frustrerend op een droogje gestaan moet worden.

Daniël Dee

Het creatieve proces II

Ons idee om een intieme voorstelling te houden in een omgebouwde tankstation (dat nu overigens dienst doet als vvv-kantoor, als ik me niet vergis) staat ook, net als het voorgaande idee, op losse schroeven. En morgen is de laatste dag dat we kunnen werken aan ons Venlo is...-project. Wederom gaat het om wie is verantwoordelijk in de avonduren en andere bureaucratie rompslomp waar ik me niet tegenaan bemoei. Laat dat de organisatie maar doen. Eenieder heeft zo zijn eigen talenten. Geen idee hoe dit afloopt. De tijd, zoals dat heet, zal het leren.

Daniël Dee

2 Brüder von Venlo

In Venlo is de voertaal bij tijd en wijle volledig Duits, met name nu in het hoogseizoen. Dit komt vanwege, tada, de vele Duitse toeristen. Op zo'n beetje elke winkelpui, uithangbord en etalage staan de teksten in twee talen; in het Nederlands en in het Duits. Het mooiste voorbeeld is de supermarkt 2 Brüder von Venlo, die ook nog eens de slogan Für das richtige Holländisches Gefühl hanteert.

De eerste keer dat ik daar naar binnen wandelde dacht ik me vergist te hebben. In plaats van verschillende producten leek deze supermarkt alleen maar koffie te verkopen. Vroeger, ver voor de euro, toen er zelfs nog gerookt mocht worden in de trein, waar er ook nog wc's aanwezig waren, toen was de Nederlandse koffie goedkoper dan de Duitse. Goedkope Duitsers kwamen dan langs om die Kaffee in te slaan met daarbij stiefel Zigaretten. Nog steeds komen goedkope Duitsers met slechte kleding en zichtbaar slechte eetgewoonten langs voor koffie en sigaretten. En tegenwoordig ook de Nederwiet, maar dat terzijde. Venlo lijkt evengoed nog steeds economisch op die twee legale producten te draaien. Al verkoopt de 2 Brüder von Venlo weldegelijk ook andere producten die pas in de volgende gang zichtbaar worden. Bijvoorbeeld lamskoteletten voor slechts 8,99 euro per kilo of Rennie met 96 tabletten in één pak voor 5,95 euro.

Daniël Dee

Dag 4

Mo aka Jan is bezig met componeren. Dat lijkt hij altijd te doen, tenzij hij vader voor zijn drie kinderen is of hoofdrolspeler in een Limburgse dialectsoap die nu ook op Nederland twee bij de KRO wordt uitgezonden. Als iedereen nog ligt te maffen, dan zit hij al in alle vroegte achter zijn Apple of Fender Rhodes. Daar gaat hij mee door tot een uur of twee 's nachts. Al wordt hij op een gegeven moment vergezeld door een fles wijn en een joint. Daarna pakt hij een paar uur slaap en begint alles weer van voor af aan. En het swingt ook nog eens. Wat dan weer fijn is, want dan componeert hij tenminste niet voor niets. Een samenwerkingsverband met hem, ook na dit project, lijkt me geweldig.

Vandaag is de eerste dag dat er geen media over de vloer komt. Wat een rust levert dat op in dit huis. Geen regionale of lokale kranten, televisie of radio. Nu snap ik hoe Amy Winehouse zich soms moet voelen. Ik drink ook meer rode wijn dan normaal.

De eerste versie van mijn tekst is in ieder geval klaar. Ik kan het niet beoordelen. Teksten moeten bij mij de tijd krijgen om te rijpen. Pas na verloop van maanden kan ik enigszins bepalen of het iets is. Voor mij zal de avond dus net zo verrassend kunnen worden, als voor elke willekeurige bezoeker.

Tot slot. Voor de mensen die bezorgd zijn om mijn welvaren en gezondheid. Alles is prima. Ik zweet wel iets meer dan normaal vanwege de hitte en ik heb last van mijn reisconstipatie, maar verder alles bij het oude.

Daniël Dee

Iets met de smaak van bejaardenzweet

Vanavond had ik aardappelpuree, rode kroten en ondefinieerbare vis gedrenkt in een zachtgele saus die al begon te stollen op mijn bord. Dat wat betreft het uiterlijk van het voedsel. De smaak was hetzelfde als gisteren en waarschijnlijk ook morgen. Laat ik zeggen dat het een prima bodem legt voor de dorstige mensch.

Het avondeten wordt bij ons in het kunstenaarspand bezorgd door de Kraal. De Kraal is het enige Hollandse pot afhaalrestaurant in de wijde omtrek van Venlo, zo heb ik me laten vertellen. Deze traditionele afhaal schijnt erg in trek te zijn bij bejaarden. En mijn vermoeden is, maar ik houd niet van kwaadspreken, dus dit is allemaal spielerei, maar mijn vermoeden is dus dat het eten dan ook daadwerkelijk wordt bereid met bejaardenzweet. Ik wilde eerst bejaardenvet opschrijven, maar ik geloof dat geen enkel restaurant, afhaal of niet, zijn eigen klandizie koud maakt.

Daniël Dee

Het creatieve proces

Wij wilden in eerste instantie (ik heb het over ons vieren, dus Linda Savelkouls, Gijs van Bon, Mo'Jones voor intimi Jan of Mo en mijzelve) een voorstelling maken in een bouwput aan de Maas Inmiddels is het plan drastisch veranderd. Dit komt mede vanwege het feit dat we geen toestemming kregen om daar een voorstelling te maken. Iets met veiligheid en verantwoordelijkheid. Nederland regelland in extremen, ook tijdens de bouwvak in Venlo. Daarbij was ik nogal sceptisch over de haalbaarheid van belichting en het creëren van een acceptabel geluidsniveau, zonder dat het verwaait.

De bedoeling nu is om een intieme voorstelling van poëzie en muziek te houden in een omgebouwd benzinestation, terwijl buiten op straat allerlei onverwachte dingen gebeuren, een soort van experimenteel straattheater met een spanningsboog vanuit de verstilling, zeg maar, maar dan anders.

Het maken van een gesamtkunstwerk valt niet mee. Captain Beefheart zei het al: 'De enige plaats waar fascisme thuishoort is de kunst.' Een project waarin ego's vanuit hun eigen kunstdiscipline hun stempel willen drukken, levert oeverloze discussies op, soms helemaal op het scherpst van de snede. De inzet is om zo min mogelijk water bij de wijn te doen, geen compromissen te hoeven sluiten.

Hoewel we maar met zijn vieren zijn en ieder van ons een kunstdiscipline vertegenwoordigd, is er desalniettemin een zichtbare splitsing ontstaan. Performer Linda en Beeldend kunstenaar Gijs houden zich vooral bezig met het buitenwerk. Alleen als het nodig geacht wordt om zaken op elkaar af te stemmen, komen we bij elkaar. Wellicht overbodig om te vermelden dat Mo en ik in het benzinestation zullen staan en ons vooral richten op het auditieve gedeelte van het kunstwerk/de voorstelling.

Daniël Dee

Bijlmoordhotel met duiventering

Het anti-kraakhotel in Venlo waar ik momenteel logeer lijkt me bij uitstek de ideale plaats om een bijlmoord te plegen. Ik vertel nu dus ook niet waar ik precies logeer, sommige fans wil ik niet de kat op het spek binden. Buiten het typische Amerikaanse slashermovie-karakter dat het gebouw uitstraalt is het er snikheet. De reuzel loopt je reet uit. Mijn boxershort is na een nacht pitten uit te wringen en bedplassen doe ik niet meer. Nee, echt niet, echt niet echt niet echt nietechtniet...

Helaas kan er in het gebouw geen raam opengezet worden. Het pand wordt namelijk niet alleen bewoond door logees, maar het is ook ingenomen door zieke duiven, duiven met de pest, duiven met tyfus en duiven met vieze pusbulten die op knappen staan. En ze schijten ook allemaal natte duivenpoep. De stank die binnendringt zodra er een raam opengezet wordt is niet te harden. De duiventering komt letterlijk naar binnengewaaid. Dat is desalniettemin een ligbad tot mijn beschikking heb, kan me op dit moment niet bekoren. Hoewel het wel handig is om 's nachts in te pissen, aangezien het toilet een verdieping lager zit.

Daniël Dee

Wat is Venlo?

Venlo, de grensstad met handel, expeditie en industrie, waar Frans Pollux zijn stadsdichterschap opgaf toen de Bende van Wilders met 20 procent van de stemmen in Venlo hun zege in de Tweede Kamer bekrachtigde.

Na een rechtstreekse treinreis van twee uur kon ik maandag mijn intrek nemen in het atelier in Q4.

Tijdens de brunch zag ik voor het eerst mijn mede kunststrijders: Gijs van Bon, Mo'Jones en Linda Savekouls. Onze opdracht werd tijdens het verorberen van croissantjes en een eitje uit de doeken gedaan. Gebruik de stad Venlo als inspiratiebron. Wat is Venlo? Wat inspireert? Wat kunnen wij de Venlonaar meegeven?

En zo begonnen we onze zoektocht naar de Venloose identiteit letterlijk op de bodem van Venlo, de bouwput waar de Maasboulevard gaat komen.

Het werkproces zal gedurende de hele week gefilmd worden door Louk Voncken en zijn eindresultaat zal gedurende het Zomerparkfeest in het museum Bommel van Dam én op de website van het Zomerparkfeest te zien zijn.

En het mooiste zijn de Venlose nachten, als de wijn opengetrokken wordt en Mo'Jones (zie foto) gaat jammen. Meer informatie volgt zo spoedig mogelijk.

Een tweespraak

(ouwe lullen blues 2)

op café


Man een: Wie is die milf?
Man twee: Dat is mijn dochter.

Historisch gesprek

Hans Verhagen: ‘Die Trotski was ook een etter.’

Karel ten Haaf: ‘Dat is waar. Maar soms is dat nodig.’

Literaire Trotski Prijsvraag (7)

Een zekere standvastigheid kan de lezers van dit weblog niet worden ontzegd: ook prijsvraag 6 leverde geen goed antwoord op. De juiste oplossing was: Sal Santen – De B van Bemazzel (1989).
Omdat de Kortsluiting-redactie het tijd acht voor een nieuwe prijs, hebben wij besloten de prijs die de vorige keren klaarlag nu toch uit te reiken; en wel aan Coen Peppelenbos, vanwege zijn volharding waar het het inzenden van helaas foute antwoorden betreft. Mocht de heer Peppelenbos geen belangstelling hebben, dan mag hij de gewonnen cd + tekstboekje natuurlijk terugschenken aan de uitgever die zijn best zal doen om het geretourneerde bij een wel belangstellende onder te brengen.

De nieuwe prijs: Trotski’s brochure Hun moraal en de onze. Uitgave: Revolutionair Communistische Partij, 1946 (eerste zelfstandige uitgave in het Nederlands).

De spelregels: degene die het eerst het juiste antwoord geeft op onderstaande vragen is de winnaar. Heeft binnen twee weken - niemand beide antwoorden goed, dan is degene die het eerste één juist antwoord gaf de gelukkige.

De vragen
1. wie schreef onderstaande zinnen; en
2. uit welke oorspronkelijk Nederlandstalig literair werk (een roman) is deze passage afkomstig?

Het citaat:

Toen hij de afgelopen winter bij me kwam met het plan om samen naar Indonesië te gaan, was ik er meteen voor in. Het was net of ik dat gemiste stuk avontuur in mijn leven wilde inhalen. Ik zie die psychiater weer voor me in dat buitenmodeluniform. Die smalle vossekop met die bos stug haar erboven. Dat geleerdenbrilletje op die spitse neus. Net Trotsky. En ik wist van tevoren dat ik mijn bek moest houden. Bob, die al bij die slijmjurk geweest was, had me nog gewaarschuwd. Alleen maar ja en nee en ik weet niet mompelen en een beetje boers en onverschillig praten, want die vent die deugt niet. Een gluiperd eerste klas. Klootzak die ik was. Binnen vijf minuten was ik gedichten van Gerrit Achterberg aan het opzeggen, alsof ik daarmee de Militaire Willemsorde kon verdienen. En toen kon ik mooi achterblijven in dat vervloekte Holland, waar de armoede van voor de oorlog gewoon door scheen te gaan alsof er niets gebeurd was. Later, toen ze in plaats van tegen de Jappen tegen de Indonesiërs zelf bleken te moeten knokken, was ik blij dat ik niet in die schandelijke koloniale oorlog verzeild was geraakt. Dat de poëzie me tenminste daarvoor behoed had. Maar iedere keer als ik een brief van Bob kreeg waarin hij schreef over de overweldigende en indrukwekkende natuur vol angstaanjagende geluiden en kanjers van insekten en reptielen en dat als iedere vinger van je hand een lul was er nog te veel mooie meiden om het kamp zwierven om allemaal te grazen te nemen, voelde ik mijn leven mislukt. Een zak die in Holland was achtergebleven.

Vertrek

Schone sokken, schone boxershorts, kabeltjes waarmee allerlei digitale apparatuur opgeladen kan worden en Datumloze dagen van Jeroen Brouwers, mijn weekendtas is gepakt. Morgen vertrek ik voor dag en dauw naar Venlo.
En waarom?
Men (altijd men) heeft mij gevraagd om samen met drie andere kunstenaars een week lang (van 28 juli t/m 1 augustus) opgesloten te zitten in atelier Q4 om een gesamtkunstwerk te maken. Het project is een idee vanuit de programmering van het Zomerparkfeest te Venlo. Op het festival zal ons werk gepresenteerd worden. Tevens zal het ontstaansproces gedocumenteerd worden.
Ik ken geen van de andere kunstenaars. Ik heb geen idee wat me te wachten staat. Het enige dat ik zeker weet is dat ik mijn verloofde ga missen. Ik bezit nu eenmaal een groot talent tot missen.
Daniël Dee

Deelder is baas van Boomerang

In de maand augustus is Jules Deelder hoofdredacteur van Boomerang. De hele maand bepaalt de beruchte dichter en nachtburgemeester wat er in de kaartenrekken, de posterschermen en op Boomerang.nl gebeurt.

Deelder over zijn nieuwe baan bij het Amsterdamse Boomerang: ‘Het is natuurlijk jammer dat ze in dat klote Amsterdam zitten, want ‘t is best een toffe toko. Ze maken in ieder geval leukere kaarten dan mijn sigarenboer. Maar met een Rotterdammer aan het roer wordt het natuurlijk pas echt wat. Dat zul je de komende maand wel merken.'

Maandag 28 juli worden de eerste door hem geselecteerde kaarten en posters al verspreid. Twee weken later komt Deelder met een splinternieuwe collectie condoleancekaarten. Om de overlijdenskaart nieuw leven in te blazen gaf Jules de creatieve achterban van Boomerang, die bestaat uit ruim 5.000 enthousiaste ontwerpers, opdracht kaarten te ontwerpen binnen dit grandioos verouderde thema. De condoleanceopdracht liep maandag 21 juli af. De kaarten zijn vanaf 11 augustus te zien op Boomeranglocaties in heel Nederland.

Maar dankbaar

Jonges wat was het weer mooi! Jammer dat het voorbij is, dat Dichters in de Prinsentuin. Goeie dichters, slechte dichters, groene dichters, rijpe dichters, overrijpe dichters en dichters voor de jeugd. Bijna alles is door Kortsluiting gezien, vrijwel alle dichters gehoord, zoveel mogelijk zon gevangen op het voor dit jaargetijde nog wat te bleke lijf.

Absoluut hoogtepunt was het optreden van Hans Verhagen, tijdens de slotavond, op het terras voor café De Souffleur. Wat kan die man mooi rijmen; dat zoiets bestaat. Onder de platanen gezeten liepen mij de tranen over de wangen toen hij zijn prachtgedicht hoe je verdween voordroeg met een stem vol emotie. Ook de Verloofde hield het niet droog, zij aan zij zaten wij en snikten.

Jan Glas maakte op mijn verzoek een foto van Hans Verhagen - 'Ik kan zelf wel een foto nemen, maar dan wordt het een kiekje, en Verhagen verdient een prachtportret', zo zei ik. En wat een fantastische plaat schoot hij; petje af Jan, en veel dank.

Na afloop van het optreden van Hans Verhagen zei de Verloofde tegen Coen Peppelenbos: 'Hij heeft me aan het huilen gemaakt, de rotvent.'

Waarop Coen antwoordde: 'Moet ik hem voor zijn bek slaan?'

En we dronken nog wat, en we lulden nog wat, en we gloeiden nog wat na, en met een bescheiden stukje in de kraag keerden we huiswaarts. Bedroefd omdat het alweer over was.

Kortsluiting en de Gladiatoren

Eindelijk zijn de deelnemers aan de K-1 World Grand Prix van Hawaii bekend. De matchmaking voor het op 9 augustus plaatshebbende toernooi ziet er als volgt uit:
Mighty Mo (USA) vs. Justice Smith (USA); Butterbean (USA) vs. Wesley "Cabbage" Correira (Hawaii, USA); Chalid "Die Faust" (Duitsland) vs. Chris West (Hawaii, USA); Nicholas Pettas (Denemarken) vs. Rick Cheek (USA).

Het is geen sterk bezet toernooi, naar onze bescheiden mening. Wij zetten ons geld op Nicholas Pettas, maar sluiten onze ogen niet voor de mogelijkheid dat Chalid “Die Faust” een goede dag heeft. En natuurlijk blijft Mighty Mo gevaarlijk – als Pettas en Chalid elkaar erg uitputten in de halve finale, heeft Mighty Mo een goede kans.

De reserve partijen: Gohkan Saki (Turkije) vs. Billy Hall (Hawaii, USA); Randy Kim (Zuid-Korea) vs. Vilitonu Fonokalafi (Tonga); Deutsch Puu (Hawaii, USA) vs. Rico Verhoeven (Nederland).

Vooral de derde reserve partij kon wel eens leuk worden: de pas 19-jarige Verhoeven is een beweeglijk en technisch kickbokser, Puu is bokser en een pure knock-outer. Als Verhoeven afstand weet te houden en veel lowkicks uitdeelt wint hij, als hij tenminste niet tegen een vuist van Puu aanloopt voordat die door de beurse benen zakt.

Verder zien we erg uit naar de drie super fights, en dan met name naar de eerste twee. Dit zijn de drie gevechten: Badr Hari (Marokko) vs. Domagoj Ostojic (Kroatië); Paul Slowinski (Australië) vs. Aziz Jahjah (Marokko); Scott Junk (USA) vs. Min Soo Kim (Zuid-Korea).
Wij gokken op Hari, Slowinski en Kim.

Lemme take you to the beach

Omdat het zomer is: een amateuristisch filmpje, maar fantastische muziek.

Zondag in Oeverloos

Aanstaande zondagavond ontvangt gastheer Leon Verdonschot de cartoonist Wouter Diesveld in Oeverloos, naar aanleiding van het verschijnen van zijn debuutcartoonalbum Muis Mollie zet bussen in.

Oeverloos, de wekelijkse talkshow van Kink FM met poëzie van Daniël Dee en Rick de Leeuw, hoor je iedere zondagavond tussen 19 en 21 uur.

Sal Santen (1915-1998)

[portretfoto Sal Santen © Chris van Houts]

Het is vandaag precies tien jaar geleden dat Sal Santen overleed. De man die als tiener al aanhanger van Trotski werd - en dat zijn verdere leven bleef - omdat hij niet tegen onrecht kon; de man wiens hele familie werd uitgemoord door de nazi's, en die zelf de oorlog overleefde alleen omdat hij gemengd gehuwd was; de man die ruim vijftien maanden in een Nederlandse cel zat omdat hij de Algerijnse bevrijdingsstrijd daadwerkelijk ondersteunde, want solidariteit was voor hem veel meer dan een woord; de man die na jaren beroepsrevolutionair te zijn geweest (naast zijn werk als redactiestenograaf bij Het Parool) pas op latere leeftijd schrijver werd - om zijn kinderen een familie te geven.

[illustratie uit: Sal Santen – Schimmenspel. Uitgeverij Tabula, Amsterdam 1982]

Ik heb hem slechts één maal ontmoet: op 7 november 1997, de tachtigste verjaardag van de Oktoberrevolutie, sprak ik met hem op zijn kamer in een Amsterdams bejaardentehuis over zijn leven en werk.

[foto: Frank Lucas]

[“Voor Karel, /

Bij onze kennismaking. /

[handtekening] /

7 november 1997”]

Dit interview, voor zover mij bekend het laatste dat hij gaf, is nooit gepubliceerd. Hier en nu beloof ik het alsnog voor publicatie gereed te zullen maken, want Sal Santen verdient het om herinnerd te worden. Het is niet alleen mijn vaste voornemen om dit laatste interview nog dit jaar te publiceren, tevens ben ik van plan om zijn kinderen en uitgever te benaderen met het voorstel zijn Verzameld werk uit te geven; ik zal het met liefde samenstellen, en als het aan mij ligt zal het naast zijn literaire proza ook zijn politieke geschriften bevatten - alsmede zijn gedichten, die geen uitgever hebben wou en die zijn kinderen daarom onder de titel Een veertje in de wind op 3 augustus 1995 voor hem bundelden ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardag. Het zijn dan misschien niet de beste gedichten die in Nederland geschreven zijn, ze behoren zeker tot de gevoeligste – zo dichtte hij over zijn schrijverschap, over de dood van zijn zus Saartje die stierf aan tbc, over het uitroeien van zijn familie, over de massamoord op de joden:

En niemand trok zich iets meer aan
van al die weggevoerde joden,
ze waren er allang niet meer; vergaan.
Die joden werden doden.

Hun ondergang verweefde ik toen met die van Saartje,
en zo ontstond tenslotte toch: de rouw, dat allegaartje
van wat mensen bezielt,
van goed tot kwaad, van held tot fielt.

.

Maar altijd is die rouw verdriet,

om wie voor goed verdween,

dan wordt het stil, zo vreeslijk stil

nog stiller dan voorheen.

De wezens van vijf keer

Een interview met mijn verloofde

'Als wij nou wezens waren die slechts vijf keer konden neuken, zou je die keren dan met mij spenderen of zou je meerdere partners verkiezen?'

'Als ik je op tijd had leren kennen wel. Maar waarschijnlijk waren die allang op geweest. Bij jou in ieder geval zeker.'

'Maar je zou het bij één houden? Je zou niet nieuwsgierig zijn naar anderen?'

'Nee, ik zou het allemaal met jou willen doen. En hopelijk is het dan de vijfde keer een beetje lekker.'

Wetenschap

Soms is het intrappen van open deuren noodzakelijk. Vandaag in de krant gelezen: “Wanneer mannen zich in dezelfde ruimte als een vrouw bevinden, slaan hun hormonen hoe dan ook op hol. Het maakt daarbij niet uit of het om een mooie of minder aantrekkelijke vrouw gaat.” Dit blijkt uit onderzoek van sociaal psycholoog Bram Buunk van de Rijksuniversiteit Groningen.
“Buunk onderzocht wat er met de testosteronspiegel van een groep van ruim zestig mannelijke studenten gebeurde als er een vrouw in hun buurt kwam. De mannen werd gevraagd in een kamertje een Sudoku-spelletje te doen, terwijl hun hormoonspiegel werd gemeten. Wanneer er een onbekende vrouw de kamer binnen kwam, steeg hun testosterongehalte met zo'n 8 procent. De deelnemers met een agressief en dominant karakter, lieten een nog grotere stijging zien.”
Open deur 1: Het onderzoek verklaart hiermee ook gedeeltelijk waarom hele volksstammen heteroseksuele mannen beweren niets tegen homo’s te hebben ‘als ze maar van mijn kont afblijven’ – ze projecteren hun eigen hormoonhuishouding en bijbehorende jachtlust op anderen die hen wellicht als prooi zien. Beetje dommig natuurlijk, behalve als het mannen betreft die zich niet kunnen beheersen en constant iedere vrouw die ze tegenkomen bij borst of bibs grijpen.
Open deur 2: Uit dit onderzoek blijkt ook duidelijk dat het niet uitmaakt of vrouwen zich “uitdagend” kleden. Want hotpants of slobberbroek, minirokje of nikaab – de hormonen slaan op hol. Misschien een goed idee om alle mannen die vinden dat vrouwen in de openbare ruimte hun lichaam verregaand bedekt moeten houden te verplichten hun nu dus wetenschappelijk aangetoonde geestelijke oogkleppen te veruitwendigen.
Open vraag: Wij willen graag weten wat er met de hormoonhuishouding van vrouwen gebeurt wanneer er een man in hun buurt komt. En dan met name hoe ze reageren op een lid van de Kortsluiting-redactie.

Een niet-representatieve peiling onder de redactieleden van dit weblog bevestigt dat mannen een laten we zeggen “brede smaak” hebben. Zo is men in Groningen vooral gecharmeerd van vrouwen tussen de veertig en zestig jaar oud, terwijl men in Rotterdam valt voor vrouwen van twintig tot veertig. Bij enig doorvragen blijken de opgegeven leeftijdsgrenzen echter niet erg hard – Groningen vindt eigenlijk vijftien tot vijfenzestig het overwegen waard, maar met een duidelijke voorkeur voor vrouwen ‘bij wie de levenservaring en -wijsheid ook uiterlijke sporen heeft nagelaten’; terwijl Rotterdam uitschieters naar beneden en naar boven evenmin wil uitsluiten, ‘al gaat tachtig misschien wat te ver’.
Rotterdam: ‘Maar binnen mijn favoriete leeftijdsgroep zijn er erg veel waar ik absoluut niet op val, zo hou ik niet van wat plompere vrouwen – daarvan slaan mijn hormonen niet op hol.’
Groningen: ‘Bij een naar mijn smaak erg onappetijtelijke dame slaan mijn hormonen misschien wel op hol, maar dan de kamer uit.’
Voorzichtige conclusie van de steekproef: wanneer onze respectieve verloofdes ons onverhoopt in de steek laten, kunnen we als redactie gezellig gezamenlijk op jacht naar een moeder voor Groningen met een dochter voor Rotterdam:

In het zonnetje gezet

Het begint weer: Dichters in de Prinsentuin. Dus waarschijnlijk gaan we drie zonnige dagen tegemoet – dat is namelijk traditie, mooi weer tijdens dit literair botanisch festival. Ook traditie is: heel veel dichters bij elkaar in een beperkte ruimte. Zoveel als je niet eens wist dat er bestaan. En allemaal zijn ze even lief voor elkaar, en allemaal even getalenteerd – als je ze zo met elkaar kouten ziet lijken het verdulleme net acteurs. Zo énig! Zo gezellig! Eén grote happy family. Over deze vrinden- en vriendinnengroep schreef de helaas verscheiden, maar desondanks nog immer geliefde dichter Charles Bukowski het poëem my comrades, gepubliceerd in de bundel Love Is a Dog From Hell: Poems 1974-1977 (pp. 239-240), dat in eerste versie Kortsluiting-vertaling als volgt luidt:

mijn vrienden

deze geeft les
die woont bij zijn moeder
en die wordt onderhouden door een alcoholische vader met een rooie kop
en het verstand van een garnaal
deze is aan de speed en wordt al 14 jaar onderhouden door
dezelfde vrouw
die schrijft elke tien dagen een roman
maar hij betaalt tenminste zijn eigen huur
deze zwerft
slaapt op banken drinkt en doet zijn
ding
deze drukt zijn eigen boeken op een kopieer
apparaat
die woont in een verlaten studio
van een omroep in hilversum
deze lijkt te weten hoe hij beurs na beurs moet verkrijgen
zijn leven bestaat uit het invullen van formulieren
deze is gewoon rijk en woont in de beste
buurten en loopt de beste deuren plat
die heeft ontbeten met gerard kornelis
van het reve
en deze geeft les
en deze geeft les
en deze geeft boeken uit over hoe het moet
en praat op een wrede en overheersende manier

ze zijn overal
iedereen is een schrijver
en bijna iedere schrijver is een dichter
dichters dichters dichters dichters dichters dichters
dichters dichters dichters dichters dichters dichters

de volgende keer dat de telefoon gaat
zal het een dichter zijn
de volgende persoon aan de deur
zal een dichter zijn
deze geeft les
en die woont bij zijn moeder
en die schrijft het levensverhaal van
jan wolkers

o broeders wij zijn de meest karakterloze en de
minste van de soort

Hollandse luchten

(of: Gewoon gasvrij)

De dikke lucht van veel te veel parfum en aftershave, die de smaakpapillen prikkelt en op de tong slaat; de geur van verschaald bier en ongewassen sokken; de muffe reuk van door lichaamswarmte langzaam drogende natgeregende zomerkleding; een walm van etensluchtjes; oud zweet dat ruikt als nieuwe pingpongballetjes; verse knoflooktranspiratie en andere frisse lijflucht; zo nu en dan een vleugje scheet;– echt een verademing, die rookvrije horeca.

Hoogtepunt

[foto: finale Final Eight 2007: Schilt - Aerts (rechts)]

Inmiddels zijn de namen van elf van de zestien deelnemers bekend. We hebben het over de K-1 World Grand Prix Final Elimination, oftewel: de laatste zestien in de race om de wereldtitel 2008. Naast de acht deelnemers aan de Final Eight (de eigenlijke finale) van vorig jaar, plaatsen de vier winnaars van de Grand Prix toernooien van Europa, Japan, Taiwan en Hawaii zich voor de Final Elimination. Dat zijn er dan twaalf - dat er pas elf plaatsen vergeven zijn, is omdat de Grand Prix van Hawaii nog moet plaatsvinden, en wel op 9 augustus.

De K-1 organisatie wijst de laatste vier plaatsen toe aan vechters die zich ofwel dankzij een blessure niet hebben weten te plaatsen, of die zich het afgelopen jaar hebben onderscheiden door het voeren van spectaculaire gevechten. Wie deze vier worden? Wij gokken op Japanners - want in Japan, de bakermat van K-1 waar traditiegetrouw de finale gehouden wordt, ziet men graag lokale helden in de ring (Fujimoto bijvoorbeeld, of Maeda, of Sato, of misschien zelfs de ouwe Musashi). En wellicht, voor de verkoop van televisierechten, een Amerikaan; al zijn K-1 vechters van niveau daar zeer dun gezaaid, dus het kan zijn dat men in arren moede teruggrijpt op veteraan Mighty Mo, hoewel die zijn laatste vijf partijen verloren heeft. Nou ja, we zullen zien.

De reeds geplaatste gladiatoren zijn: Semmy Schilt, Peter Aerts, Jerome le Banner, Remy Bonjasky, Glaube Feitosa, Junichi Sawayashiki, Hong Man Choi, Badr Hari, Erroll Zimmerman, Ewerton Teixeira en Ruslan Karaev.

Wat ons vooralsnog het meest bezighoudt: neemt Sem Schilt de hem door Peter Aerts in ons bijzijn (in de Arena, afgelopen april) toegeworpen kickbokshandschoen op, en krijgen we tijdens de Final Elimination op 27 september al het wat ons betreft absolute K-1 hoogtepunt van 2008 voorgeschoteld? Of moeten we wachten tot de Final Eight op 6 december?

Simon Vinkenoog is Sinterklaas

Althans daar lijkt hij wel een beetje op, en dan bedoel ik niet zijn uiterlijk, maar ik doel op het cadeautje dat hij mij heeft gegeven op zijn tachtigste verjaardag. Hoewel, gegeven? Ik heb er natuurlijk gewoon voor moeten betalen (echt waar, niks downloaden). Ik heb het over Ritmebox, het nieuwe schijfje van Simon Vinkenoog en Spinvis. Hier is de Madmaster op z'n best.

Daarom, Simon Vinkenoog, nog vele jaren met veel meer van zulk moois, wens ik je toe en draag ik je op! Hieperdepiep, et cetera...

Verzamelen (2)

Enkele prachtig verzorgde uitgaven, als nieuw, in een kast vol boeken en brochures. Maar wat is volgens de verzamelaar het topstuk uit zijn collectie? Een onooglijk, enigszins roestvlekkig, gestencild tekstje; 6 pagina’s op folioformaat. En waarom? Omdat het, volgens de collectioneur, het enige bekende exemplaar van deze uit 1935 stammende uitgave betreft. De kans is dus groot, en die kans stijgt met de dag, dat het hier gaat om het enige bewaard gebleven, het enige nog bestaande exemplaar. Kortom: een echt unicum.
Bibliofielen aller landen, verheugt u!

Verzamelen

Onlangs stuitten wij op een leuke groep bij Flickr: foto’s van boekenkasten. Gek als wij zijn op boeken hebben we gesmuld van deze pagina’s. Maar wij vinden boekenkasten pas écht leuk, wanneer ze iemands passie verraden, dus eigenlijk portretfoto’s zijn. Kortsluiting-Groningen heeft een vrijwel complete collectie van in zelfstandige uitgaven verschenen teksten van Trotski in het Duits, Engels en Nederlands. Op bijgaande foto is bijna die gehele verzameling te zien. Wat in de kast ontbreekt zijn enkele Duits- en Nederlandstalige uitgaven uit de politieke nalatenschap van Peter Drenth, die elders in de kamer staan; en de Pathfinder-bloemlezing Military writings, die naast de pc ligt omdat de redactie-Groningen in zijn spaarzame vrije tijd bezig is een tekst uit genoemde uitgave te vertalen.
Voor de liefhebber: hieronder een hoge-resolutiefoto, opdat ook de rugteksten gelezen kunnen worden.

De collectie is nog niet helemaal compleet: er mist nog een aantal schier onvindbare en dus peperdure brochures uit het begin van de vorige eeuw, alsmede een – ongetwijfeld helemaal onbetaalbare - door Trotski gesigneerde uitgave (zo kost het "gelinkte" boek 2.500 dollar).
The search continues…

(Mocht één onzer lezers met Flickr-account de foto willen plaatsen op de boekenkastpagina, of willen langskomen om zelf een foto te schieten: graag.)

Persoonlijk

Waar Kortsluiting-Groningen, hierna te noemen: ik, enige tijd geleden berichtte over de hier links in facsimile gereproduceerde opdracht die Hans Verhagen in mijn exemplaar van Zwarte gaten schreef, daar kreeg ik onlangs een nog veel persoonlijker auteurstoevoeging in handen: mijn vriend Henk (uit Groningen) heeft verkering met Jop (uit Amsterdam); Jop op zijn beurt is weer een kennis van Lernert Engelberts, je weet wel, die jongen die op belachelijk jonge leeftijd debuteerde met de dichtbundel Oedipoes werpt jongen. Deze Lernert Engelberts publiceerde onlangs zijn prozadebuut, de verhalenbundel Echte slechte mensen. Bij de presentatie van dit boek waren ook Henk en Jop aanwezig. Beiden ontvingen een naar hun zeggen door de schrijver wel heel opmerkelijk gesigneerd exemplaar: hij haalde zijn mannelijkheid uit de broek, legde die op het voorplat, en trok hem om met zwarte stift. Of onderstaande handtekening (lultekening?) afkomstig is van Jops exemplaar of van dat van Henk weet ik niet – maar dat is ook niet echt van belang: beide omtrekken verschilden niet noemenswaardig van elkaar. (De stipjes op het beeld zijn te wijten aan tabakskrummels op mijn scanapparaat; de vegen danken wij aan het gebruik van een slechte kwaliteit viltstift, niet aan zelf- of andermansbevlekking.)

Het geheel op roze papier gedrukte boek gaat trouwens vergezeld van wat de schrijver zelve een “boekenligger” noemt, die ons in staat stelt de vorm van de getekende omtrek te vergelijken met een fotografische afbeelding van het betreffende geslacht. Mijn conclusie: het is geen broodje aap, maar wel degelijk des auteurs apparaat. Doch oordeel zelf.

De kleine liefde

(of: wees maar blij dat ik geen vader ben)

[foto: Marieke Ros]

lieve cissy lieve poesje
stoere poesje kleine mieuw
lieve knorrie kleine miep
schatje liefje lieverdje
meisje juffrouw de haan
liefste poesje van de wereld
lekker beestje lekker dier
lieve kleine zwartjoekeltje
met je mooie witte aars
kleine schatje kleine liefje
kleine lieverd kleine knor
mooie poesje met je vrijstaart
zwarte panter kleine kwek
lieve poesie mooie kortstaart
lieve kleine schat van mij

Babyfoto (2000)

Literaire Trotski Prijsvraag (6)

[Illustratie: Edward Drantler.]

Helaas, ook prijsvraag nommer 5 leverde geen goede oplossing op. De Kortsluiting-redactie in Groningen is hierover extra teleurgesteld, daar het juiste antwoord was: Karel ten haaf – Geen zomer meer (2003). Snel verder met de volgende prijsvraag, met nog altijd dezelfde prijs: Trotski – Over de burgeroorlog. Twee toespraken (16 pp. + audio-cd).

De spelregels: degene die het eerst het juiste antwoord geeft op onderstaande vragen is de winnaar (m/v). Heeft binnen twee weken - een verdubbelde looptijd, want we willen de prijs dit keer kwijt - niemand beide antwoorden goed, dan is degene die het eerste één juist antwoord gaf de gelukkige.

Voorafgaand aan de prijsvraag een andere passage uit hetzelfde boek. We doen het natuurlijk voorkomen alsof we dit extra citaat geven bij wijze van poging de opgave van deze prijsvraag te vereenvoudigen, maar de werkelijke reden is dat wij ter redactie dit stukje overtypen puur vanwege de pracht: een hele periode gevangen in één observatie; dit is de kracht, de onovertroffen schoonheid van empathie:

Hongerwinter. Een woord. Een man die zwaait alsof hij dronken is, en heel voorzichtig tegen een muur gaat zitten, met een verontschuldigend, verlegen lachje omdat hij de kracht niet meer heeft om weer op te staan.

En dan nu de opgave:
1. wie schreef onderstaande zinnen; en
2. uit welk oorspronkelijk Nederlandstalig literair werk (het betreft wederom een roman) is deze passage afkomstig?

In een radiotoespraak op 23 november heeft koningin Wilhelmina gesproken over een militair gezag, dat zij in Nederland willen invoeren als de Duitsers zijn verslagen. De duivel met Beëlzebub verjagen, zo zeggen ze het geloof ik in de bijbel.
Intussen wordt het einde van de oorlog wel voorbereid. Op 28 december hebben Roosevelt, Churchill en Stalin een conferentie gehouden, waar ze elkaar voor het eerst hebben ontmoet. Stalin wordt nu alom gevierd. Die schurk, die zijn revolutionaire vrienden stuk voor stuk heeft vermoord. Hij heeft bereikt wat hij wilde: door de burgerlijke wereld te worden geprezen. En toch zal Trotski uiteindelijk de oorlog winnen. Naarmate de ineenstorting van het Duitse leger naderbij komt, zullen de kansen op een socialistische revolutie in Duitsland toenemen.

Corruptie

Dat teksten “corrupt” kunnen zijn, is helaas een gegeven. Vaak ontstaat corruptie ten gevolge van slordigheid bij een goedkope uitgave; al is er natuurlijk ook het schandalige geval van de verzamelde gedichten van Lucebert – de inhoud van dat boek werd willens en wetens gecorrumpeerd door de vormgever, die vond dat de dichter een potje had gemaakt van zijn hoofdlettergebruik en die daarom eigenmachtig alle hoofdletters verving door kleine letters, waarmee die uitgave (Bezige Bij, 2002), in plaats van monumentaal, wat mij betreft waardeloos is.
Dat ook visuele poëzie gecorrumpeerd kan worden lijkt een idiote stelling, maar ik kan hem onderbouwen met een voorbeeld uit het oeuvre van Paul de Vree. In de bundel Zimprovisaties uit 1968 nam hij het visuele gedicht revolutie op (puristen roepen nu uit: dat is een concreet gedicht), dat als volgt werd afgedrukt in de Verzamelde gedichten van Paul de Vree - verschenen in 1979, dus bij leven van de dichter (1909-1982):

In 1977 verscheen een doorwrocht en rijk geïllustreerd essay van Erik Slagter, getiteld Visuele poëzie. Hierin staat een gecorrumpeerde versie van bovenstaand gedicht – ik wijt dit aan de wijze van productie: ik stel me voor dat het boekje al knippend en plakkend op de lichtbak is vormgegeven, tijdens welk proces het gedicht niet alleen ongeveer een kwartslag werd gedraaid (als bewijs heb ik de paginering onder beide versies laten staan), maar ook een niet goed vastgelijmd pootje van de u losliet en van tafel viel. Met dit als resultaat:

Of deze corrupte versie ontstaan is tijdens het productieproces van Zimprovisaties – in dat geval zou het met enige goede wil misschien nog een door de dichter zelf gemaakte variatie genoemd kunnen worden, tenminste: wanneer hij naast de lichtbak stond – of tijdens de vervaardiging van het boekje van Erik Slagter kan ik nu helaas niet nakijken, daar ik de zelfstandige uitgave van Zimprovisaties tot mijn spijt niet in de kast heb staan. Wordt dus vervolgd.

Dadagblad

Knip en plak je eigen gedicht.

Beroepslezers

(Potverdrie, alweer zo'n lange!)

Op 6 juni jongstleden meldde onze uitgever Anton Scheepstra op zijn weblog: “Een uitgever stuurt van elk nieuw boek een recensie-exemplaar naar de bibliotheekdienst. Die laat er een recensie over schrijven, waarna alle bibliotheken de gelegenheid krijgen het betreffende boek te bestellen. Met soms verrassende resultaten. Zo kwam vandaag bij Uitgeverij Passage de order van alle Nederlandse bibliotheken voor Ajaa van Tjitse Hofman binnen: 1 (één!) exemplaar.”
Een dag later schreef Coen Peppelenbos: “Omdat de meeste bibliothecarissen niet meer echt lezen (Douwe van der Bijl uitgezonderd natuurlijk) zijn deze Biblionrecensenten in leven geroepen die in tweehonderd woorden een boek kunnen maken en breken. Mijn ervaring bij de uitgeverij is dat bibliotheken blind varen op deze 'aanschafsuggesties'. Dieptepunt was de 'recensie' van Els van Geene van Sing Sing waardoor er maar liefst 6 exemplaren van die prachtbundel door alle bibliotheken is ingeslagen.”
Interessant, dachten de onderzoeksjournalisten van Kortsluiting. Hoe zou er over ons werk geschreven zijn door Biblion, en met welk aanschafresultaat?

Albert Hagenaars over Koffiedik zingen: “Aan traditionele poëzie-elementen als klankovereenkomst, metrum en hiërarchische regelbouw (innerlijke vorm) laat Daniël Dee (º1975) zich niks gelegen liggen in deze fraai vormgegeven bundel van 5 delen. De consequentie is dat de waarde van zijn teksten uit de inhoud, zegging en uiterlijke vorm gehaald moet kunnen worden. Bij Dee vallen deze drie begrippen grotendeels samen. Hij werkt sterk associatief in meestal lange zinnen die, als je eenmaal het gewenste ritme volgt, voor een snelle leesrit garant staan langs veel taalvondsten (bijvoorbeeld neologismen en afgebroken woorden) en verrassende perspectieven. Dee is meer proces- dan productgericht maar geen echte vernieuwer. Nog niet! Voor de lezer houdt een en ander in dat in dat hij, anders als bij de meeste poëzievormen, uit het taaldrab (zie titel) zelf een kern moet samenstellen, een zingeving moet peuteren, afhankelijk van zijn instelling. Dit werk is daarmee uitdagender voor de literaire voorhoede dan voor het grote publiek. Eén fragment: ‘jij bent een lippenaflikkend latinsausje mijn sherry / laat mij de vloer voor je dans’.”
Hoeveel ingekochte exemplaren deze recensie precies opleverde is ons op dit moment niet bekend, maar uitgever Anton Scheepstra meent zich te herinneren ‘een stuk of twintig’.

Over meisjespijn schreef Els van Geene een kritiek, die het zeker verdient om volledig te worden weergegeven: “Creator van deze superdikke poëziebundel is een Groningse (podium-)dichter en romanschrijver (1962). Een aantal gedichten is eerder in eigen beheer uitgegeven of verschenen in bloemlezingen. In drie hoofdafdelingen presenteert Ten Haaf zijn themata, "Wein,Weib und Gesang", maar deze dan wel opgeleukt tot You Tube-achtige provocaties. Soms licht er iets op van echte eenzaamheid ("please, mis mij"), van morbide humor en het flirten met de dood, zoals we dat uit de "Zwarte Romantiek" kennen. Maar de vele overbodige herhalingen, de lege aforismen, de puberale erupties die zó vanachter de toog vandaan komen, leveren zelden poëticale meerwaarde op. De tijd dat poëzie iets was "van boven de boomgrens" is gelukkig voorbij, maar als het enige wat in deze teksten verheven wordt de penis is, dan kom je als dichter en lezer te kort.”
Resultaat: één exemplaar verkocht aan een bibliotheek (de Centrale Bibliotheek in Groningen-stad).
Toch kunnen we niet stellen dat dit uitsluitend aan de recensie ligt, want ondanks de zeer positieve bespreking, door Annemiek Buijs, van de roman Geen zomer meer (“Literaire liefdesroman (…) Liefdes- en seksscènes worden afgewisseld met drankgelag, heimweeverlangens, filosofische uitwijdingen en literaire verwijzingen in een toegankelijke en fraaie stijl. Een eigentijdse roman met een klassiek thema dat vooral een jonger publiek en de babyboom-generatie zal aanspreken.”) werden van dit volgens Biblion dus voor vrijwel de gehele Nederlandse bevolking interessante boek door de verzamelde bibliotheken slechts vijf exemplaren aangeschaft; allemaal door bibliotheken in de provincie Groningen - we wonen ja nait in Amsterdam.

Zondag in Oeverloos

De Kortsluiting-redactie Rotterdam was helemaal vergeten te melden dat afgelopen zondag Willem Thies in Oeverloos vertelde over zijn nieuwe bundel Na de vlakte. Gelukkig is dat interview nog steeds via de podcast te beluisteren.

Aanstaande zondagavond ontvangt gastheer Leon Verdonschot de punkschrijver en bioloog Remco Daalder in Oeverloos, naar aanleiding van het verschijnen van zijn debuutroman Grafherrie. Over punkers, tegen een achtergrond van punkmuziek. Dus hoor je zondag Remco Daalder vertellen over zijn roman, terwijl Million of Dead Cops en Killing Joke je om de oren vliegen.

Oeverloos, de wekelijkse talkshow van Kink FM met Leon Verdonschot, hoor je iedere zondagavond tussen 19 en 21 uur.

En op 20 juli is schrijver Jasper Mikkers te gast. Hij werd beroemd onder verschillende pseudoniemen (onder meer Tymen Trolsky), maar onlangs verscheen onder zijn eigen naam zijn eerste dichtbundel in jaren, Eeuwigheid als Ontbijt. Jasper Mikkers is te gast in Oeverloos om te praten over poëzie, seks en wielrennen.

Interessante geschiedenis

(Een wat lang verhaal. Maar dat moest even.)

Bij onderzoek ten behoeve van de roman die ik (Kortsluiting-redactie Groningen) momenteel aan het schrijven ben - Door het donker -, stuitte ik voor het eerst in mijn toch al ruim 46 jaar durende leven op bewijs dat mijn begin vorige eeuw n.a.v. de Boerenoorlog als jongetje met zijn ouders naar Nederland uitgeweken grootvader de waarheid sprak, toen hij zei dat zijn vader secretaris (“de rechter hand”) was van Paul Kruger, de president van de Zuid-Afrikaansche Republiek (beter bekend als Transvaal).
In het tijdschrift Kleio (nr. 32, 2000) staat op pp. 42-60 een artikel van J.C.H. Grobler, getiteld ‘He possessed intimate access to the President’: Piet Grobler, Kruger’s confidant. (Het artikel werd geschreven in het Afrikaans, en in het Engels vertaald door Bridget Theron. De ondertitel van Kleio luidt: Journal of the Department of History, University of South Africa. Tydskrif van die Departement Geskiedenis, Universiteit van Suid-Afrika.). In dit artikel trof ik de naam aan van mijn overgrootvader Henri Christiaan ten Haaf. Ik wil de lezers van Kortsluiting dit stukje familiehistorie niet onthouden.

Onderstaand citaat (afkomstig van pp. 45-46) lijkt trouwens tevens antwoord te geven op de vraag waar het virulente atheïsme van mijn opa vandaan kwam – een atheïsme dat ook ik meekreeg in mijn opvoeding, en waarvan ik tot op de dag van vandaag een net zo vurig pleitbezorger ben als mijn grootvader gedurende zijn hele leven was. Mijn opa was derhalve fanatiek, dat toen een vriend van hem vertelde zich bekeerd te hebben tot het christendom, hij de man zonder verdere plichtplegingen onmiddellijk de deur wees en hem ook nooit meer heeft willen spreken; ik heb dit optreden van mijn opa van jongs af aan hogelijk bewonderd.

Is het activistische atheïsme van de Ten Haafs terug te voeren op politiek gekonkel in Transvaal in het jaar 1898?

In May and June 1898 the civil service was reorganised and a number of new senior officials were appointed, while others were given new posts. State Secretary Leyds was named as the new Envoy Extraordinary of the SAR overseas. Ex-President F W Reitz of the Orange Free State succeeded Leyds as State Secretary.[16] Both Kruger and Leyds favoured the choice of the Free Stater Abraham Fischer (MEC) for the post ahead of Reitz, but Fischer was not interested.[17] The brilliant young jurist, J C Smuts, was appointed State Attorney. Grobler introduced Smuts to Kruger and in fact recommended him for the position.[18] The Under State Secretary of External Affairs, C van Boeschoten, was named chargé d'affaires to the overseas legation and consequently a new Under Secretary had to be found. On 4 June it was announced that Piet Grobler was to be the next Under State Secretary of External Affairs - a move which was dubbed 'a source of gratification to burgher and uitlander alike'.[19] On 1 July 1898 the 25-year old Grobler took over the responsibilities of the Under State Secretary.[20]
Grobler's appointment was criticised in some quarters. Leyds for example wrote: 'de benoeming van Piet Grobler was vir mij een ver[r]assing' (the nomination of Piet Grobler was a surprise to me). He saw H C ten Haaf, the first clerk, as the logical successor to Van Boeschoten.[21] T J Krogh, the Under State Secretary of Internal Affairs in fact blamed Leyds for not making the necessary arrangements for the appointment of a new Under State Secretary before his departure for Europe.[22] It is well known that at the time (1898) Leyds was one of the few officials who still enjoyed the full confidence of Kruger and that the president usually followed his advice. J S Smit, Government Commissioner of Railways, was highly dissatisfied with 'de willekeurig aanstelling van Doppers - Verbeeld u Piet Grobler OSS van Buitelandsche zaken ... waar moet dat heen!'[23] (the indiscriminate appointment of Doppers - imagine, Piet Grobler as Under State Secretary of External Affairs - whatever next!). Like the president, Grobler was also a member of the Gereformeerde Kerk (Reformed Church) and was thus a 'Dopper'.

[16] Ibid, pp 11±12.
[17] D S Jacobs, 'Abraham Fischer in sy tydperk, 1850-1913', Archives Yearbook for SA History, II, (1965), pp 272-273; K van Hoek, Gesprekke met dr W J Leyds (Pretoria, 1939), p 22.
[18] W K Hancock, Smuts I: The sanguine years, 1870-1919 (Cambridge, 1962), p 68; J C Smuts, Jan Christian Smuts (London, 1952), p 38.
[19] The Standard and Diggers' News (Weekly edition), 4 June 1898.
[20] The Weekly Press, 2 July 1898.
[21] TAD, Leyds Archive (hereafter LA) 252 (iii), General correspondence: Leyds - Krogh, 28 July 1898, unnumbered (typed copy).
[22] TAD, E 32, LA, M film A 553, box 69: Krogh - Leyds, 3 September 1989.
[23] Ibid, M film A 556, box 78: Smit - Leyds, 6 November 1898.


Geset, gedruk en uitgegee deur die Universiteit van Suid-Afrika, 2001. © Alle regte voorbehou.
Set, printed and published by the University of South Africa, 2001. © All rights reserved.

Retrogade evolutie

Schrijver en bioloog Maarten ’t Hart incorporeerde een fraaie populair-wetenschappelijke passage in zijn afgelopen zaterdag in NRC gepubliceerde Zomerweekboek De pauw is opgevlogen:
“Zou het overigens kunnen, nageslacht van pauw en fazant? Waarom niet? Ze zijn naaste familie van elkaar, bovendien heb je ook pauwfazanten, ‘hoendervogels’, aldus Grzimek, die zowel met de pauw als met de fazant bepaalde eigenschappen gemeen hebben. Putter en kanarie kun je makkelijk met elkaar kruisen, en die staan verder van elkaar af dan fazant en pauw. Ook tijger en leeuw, paard en ezel, mens en chimpansee kun je met elkaar kruisen. Kruis je mensen en chimpansees, dan krijg je Trots op Nederland-aanhangers, maar wat krijg je als je pauwen en fazanten kruist? Over een maand weten we meer. Wie weet worden er kuikens geboren die gaan lijken op de bronsstaartpauwfazanten waarover Grzimek opmerkt dat ze ’t meest op de oervorm van de pauwfazant lijken.”

Blijft de prangende vraag waarop de devolutie-wetenschap nog steeds het antwoord zoekt: wat voor contra-evolutionaire filister krijg je als je een Trots op Nederland-aanhanger kruist met een Partij voor de Vrijheid-stemmer?

No Punking

Gisteravond was er een concert in Vera van een punkbandje uit Scandinavië. Verloofde en ik dachten: ha, leuk, we gaan punken. En we hadden er zin in, na het geslaagde gepunk bij the Damned vorige maand:
Toen we aankwamen bij de zaal in Drachten wilde Verloofde eigenlijk meteen rechtsomkeert maken bij het zien van de “liever niet roken” affiches. Gelukkig trad ze toch binnen, en het werd een heerlijk avondje. Niet dat de band nou zo geweldig was – ze zongen nog wel boze teksten, maar ze meenden ze niet meer. Toch was het fijn jeugdsentiment: back to the no future. Onmiddellijk na binnenkomst peuterde ik een belachelijke anti punk poster (zie de foto hieronder) van de muur in het pissoir, waarna we het kettingrokend in de zaal op een zuipen zetten. En alsof ik weer achttien was ging ik halverwege de avond over mijn nek, en dronk vervolgens vrolijk door.
Voor herhaling vatbaar, vonden we. Tot we opeens beseften: er mag vanavond voor, tijdens en na het optreden in Vera niet gerookt worden. Waarop we eendrachtig besloten om thuis bier te drinken. Het is maar goed dat mensen die er verstand van hebben ons telkens weer verzekeren dat de horeca niet te lijden zal hebben van het rookverbod, want anders zou ik het niet geloven.

Foto: Marieke Ros

Literaire Trotski Prijsvraag (5)

Prijsvraag nummero vier kende geen foute inzendingen. Een primeur. Helaas werden er ook geen juiste antwoorden ter redactie bezorgd. De oplossing was: Eduard Visser – Zondags liefde (1992).
Onverdroten gaat Kortsluiting voort, dus: gewoon een nieuwe opgaaf; want de prijs, die willen we kwijt. De prijs is: Trotski – Over de burgeroorlog. Twee toespraken (16 pp. + audio-cd).

De spelregels: degene die het eerst het juiste antwoord geeft op onderstaande vragen is de winnaar (m/v). Heeft binnen een week niemand beide antwoorden goed, dan is degene die het eerste één juist antwoord gaf de gelukkige.

De opgave:
1. wie schreef onderstaande zinnen; en
2. uit welk oorspronkelijk Nederlandstalig literair werk (in dit geval een roman) is deze passage afkomstig?

Het is eenvoudig om te schrijven dat Stalin een krankzinnige gek was; het is misschien te eenvoudig om dat zo direct op te schrijven, je kunt ook schelden met meer finesse - zoals bijvoorbeeld Trotski dat meesterlijk kon. Bijtende spot, die sprankelt van lichtvoetigheid en daardoor veel meer impact heeft. Trotski was mijns inziens een groot stilist, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Lenin, die gortdroge, onleesbare stukken taai proza afscheidde. Lenin was weliswaar veel aan het schelden, hij deed dat niet sprankelend, niet onstuitbaar op de lachspieren werkend, en dus niet dodelijk voor het mikpunt van zijn spot; Lenin schold op een manier die eerder dodelijk was voor zijn eigen geloofwaardigheid: niet speels, maar veel te serieus, te zwaar. Trotski daarentegen schold geniaal. Voorbeeld. Over Stalin schreef Trotski:
“Het schijnt echter, dat de eigenaardigheden van de Georgische taal, een van de oudste gereedschappen van cultuur, het zich eigen maken van vreemde talen inderdaad bemoeilijken, doordat ze in de uitspraak daarvan nawerken. Maar hieruit volgt niet, dat de Georgiërs niet de gave van welsprekendheid hebben. Gelijk de andere naties van het rijk waren zij onder het tsarisme tot zwijgen gedoemd. Maar toen Rusland ‘vereuropiseerd’ werd, leverden de Georgische intellectuelen talloze - zo niet van de allerbovenste plank, dan toch uitstekende - redenaars van de rechterlijke macht en later in het parlement op. De meest welsprekende van de leiders van de Februari-revolutie was misschien de Georgiër Iraklii Tseretelli. Daarom zou het niet gerechtvaardigd zijn, de afwezigheid van oratorische bekwaamheid bij Stalin toe te schrijven aan zijn nationale afkomst. Zelfs uiterlijk is hij geen bijzonder gelukkig voorbeeld van zijn volk, dat bekend is als het mooiste van de Kaukasus.”

Toenail

eenakter (alweer één!)

Een mooie, jonge actrice komt op, trekkend met haar linkerbeen - de linkerschoen heeft ze in de hand. Ze strompelt naar de in het midden van het toneel opgestelde microfoon.

MOOIE, JONGE ACTRICE:

(kijkt enige tijd zwijgend de zaal in; schraapt dan haar keel) Sorry mensen, dit stuk gaat niet door. De hoofdpersoon heeft last van een ingegroeide teennagel.

(Gaat af.)

DOEK

Ongerectificeerd

Vanavond tijdens De Dichtclub viel een lid van onze redactie een grote eer te beurt: Stefan Nieuwenhuis, net terug uit de Joe Es of E, waar hij onder meer een treffen bezocht van enthousiaste anarcho-dichters wier opgewekte dadendrang naar zijn zeggen omgekeerd evenredig was aan de kwaliteit van hun werk; Stefan Nieuwenhuis dus, droeg ‘voor Karel’ een readymade voor, waarna hij het objet trouvé overhandigde aan de glunderende Ten Haaf, vervaardiger van talige rectified readymades.

Dit is hem (niet Ten Haaf, maar de readymade die Nieuwenhuis hem schonk):